Ծրագրի նկարագրություն
Առաջատար տեխնոլոգիաների ձեռնարկությունների միությունը (ԱՏՁՄ) 2011թ.-ից սկսած նախաձեռնել և իրականացնում է «Արմաթ» ինժեներական լաբորատորիաների ներդրման կրթական ծրագիրը: «Արմաթ»֊ը ոչ ֆորմալ տեխնոլոգիական հայկական ազգային կրթական ծրագիր է, որը միտված է վաղ տարիքից հասանելի դարձնել ճարտարագիտական ուսուցումը եւ ուժեցացնել դպրոցների բնագիտական առարկանների դասավանդման գիտելիքները։ ԱՏՁՄ-ն սկսել է տեխնոլոգիական կրթության հայկական մոդելի արտահանման գործընթացը արտերկիր:
2023թ․-ի տվյալների համաձայն Հայաստանի (այդ թվում Արցախի), Վրաստանի, Հնդկաստանի, Ֆրանսիայի, ԱՄՆ֊ի, Քուվեյթի, Բանգլադեշի տարածքում գործում է 641 «Արմաթ» ինժեներական լաբորատորիաներ, որտեղ շուրջ 17,200 երեխա ստանում է անվճար ինժեներական կրթություն։
«Արմաթ» ինժեներական լաբորատորիաներում 10-18 տարեկան երեխաներն ինտերակտիվ արտադասարանական դասընթացների, հետաքրքիր մրցույթների, ինովացիոն ճամբարների միջոցով ծանոթանում են գիտությանը, տեխնոլոգիային, ինժեներությանը և մաթեմատիկային։
Մեր երիտասարդ ինժեներներին հնարավորություն է տրվում մշակելու, կառուցելու, փորձարկելու և բարելավելու իրենց իսկ ստեղծած լուծումներն անվտանգ և ուրախ միջավայրում՝ ընթացքում ձեռք բերելով նոր ընկերներ և միասին հիմնելով ստարտափներ։
«Արմաթ» կրթական ծրագիրն արդեն տալիս է իր արդյունքները։ Ըստ Գրանթ Թորնթոն Քնսալթինգ ՓԲԸ-ի 2022 թվականին տված գնահատականի, շրջանավարտների՝
- 45%-ն ընդունվել է տեղական ԲՈՒՀ֊եր
- 3%-ն ընդունվել է միջազգային ԲՈՒՀ֊եր
- 11%-ն աշխատում է ԲՏԱ ոլորտում
- 1%-ը հիմնադրել են Start-up-եր
- աշխատանք գտած կամ ստարտափ հիմնած աշխատակիցների աշխատավարձերը տատանվում են 50-ից 200 հազար ՀՀ դրամի սահմաններում, միջինում կազմելով 99,529 ՀՀ դրամ։
Մեր նպատակները՝
«Արմաթ» կրթական ծրագրի նպատակն է ուժեղացնել Հայաստանում տեխնիկական կրթության բազան, նպաստել դպրոցականների մասնագիտական կողմնորոշմանը, պատրաստել տեխնիկական կրթությամբ մասնագիտական աշխատուժ, որը կբավարարի աճող պահանջարկը:
Ինժեներական լաբորատորիաները հնարավորություն կտան Հայաստանի շուրջ 1,300 դպրոցներում գործարկել ինժեներական խմբակներ՝ արտադասարանային զբաղվածության ձևաչափով:
Նախագիծն՝ իր ակնկալվող լայնամասշտաբ սոցիալ-տնտեսական ազդեցությամբ, հարում է ազգային անվտանգության, տնտեսական զարգացման և կրթության ազգային ռազմավարություններին:
Նախագծի իրականացման արդյունքում ակնկալվող կարևորագույն արդյունքներն են.
- Տեխնոլոգիական կրթության խթանումը Հայաստանում,
- Տարածաշրջանային զարգացում, քանի որ ծրագիրն իրականացվում է ամբողջ հանրապետության տարածքում,
- Ձեռնարկատիրական մշակույթի սերմանում,
- Հավելյալ տնտեսական ակտիվության ստեղծումը ինչպես բարձր տեխնոլոգիաների, այնպես էլ հարակից ոլորտներում
- Դպրոցական համակարգ-աշխատաշուկա-բուհական համակարգ-աշխատաշուկա կապի ստեղծում և հզորացում,
- Դեմոգրաֆիական վիճակի բարելավում՝ ֆինանսական խթանների տրամադրման շնորհիվ վերարտադրողական տարիքի նվազեցման միջոցով և արտագաղթի զսպման միջոցով,
- Ոլորտի ընկերությունների և կրթական համակարգի միջև կապ,
- Նոր որակի առաջնորդների և ձեռներեցների կրիտիկական զանգվածի ձևավորում:
Մրցանակներ՝
- Բրազիլիայում կայացած ՏՏ համաշխարհային համաժողովի WITSA Global Excellence Award մրցանակաբաշխության «Կայուն զարգացման» մրցանակ
- Թբիլիսիում կայացած GITI-2016 տարածաշրջանային ՏՏ միջոցառման մրցանակաբաշխության «ՏՏ կրթության լավագույն մատակարարի» մրցանակ
- Երևանում կայացած "Eurasian Week" միջազգային ֆորումի մրցանակաբաշխության Նոկիա ընկերության մրցանակ
Սարքավորումներ և ծրագրեր
«Արմաթ» ինժեներական լաբորատորիաներում օգտագործվում են ժամանակակից ծրագրեր և սարքավորումներ․
Ինժեներական լաբորատորիան ներառում է: Արմաթ Լինուքս օպերացիոն համակարգ, Եռաչափ տպիչ, Թվային կառավարման CNC շաղափային և լազերային հաստոց, «ՍԵՌՈԲ» ռոբոտաշինության ուսումնական և ավտոմատացման հավաքածու, Այգեստան մինի համակարգիչներ, Աղուէս, Կրիայ
Արմաթ Լինուքս օպերացիոն համակարգ
Արմաթ «Փայ» -ը հիմնված է Linux/Debian Raspbian-stretch օպերացիոն համակարգի վրա։ Օպերացիոն համակարգը հատուկ ստեղծվել է «Արմաթ» ինժեներական լաբորատորիաների համար ՆԱԻՐԻ Համընկերության կողմից։ Օպերացիոն համակարգի միջերեսը /interface/ և ծրագրային ապահովումը/software packages/ հայերեն է և ադապտացված է հայ աշակերտների համար։
Լինուքսը բաց կոդով օպերացիոն համակարգ է, որը հանդիսանում է Windows օպերացիոն համակարգի այլընտրանք։ Ի տարբերություն Windows-ի՝ այն, ինչպես նաև նրա համար ստեղծված ծրագրերի մեծամասնությունը անվճար է:
Եռաչափ տպիչ
Թվային մոդելավորումը թույլ է տալիս ստեղծել ցանկացած առարկաների և դետալների եռաչափ մոդելներ։ Աշակերտներն իրենց կողմից մոդելավորած առարկաները և դետալները կարող են տպել եռաչափ տպիչի միջոցով, դրա միջոցով նրանք կարող են պատրաստել և հավաքել նոր եռաչափ տպիչներ, տպել կաղապարներ և պատյաններ մինի համակարգիչների համար, ինչպես նաև առօրյայում օգտագործվող այլ սարքեր և իրեր։
Թվային կառավարման CNC շաղափային և լազերային հաստոց
Այն կատարում է փորագրություն փայտի, ֆաներայի, օրգանական ապակու ABS և այլ նյութերի վրա՝ համապատասխան համակարգչային ծրագրով նախօրոք կատարված մոդելավորման հիման վրա (տեքստ, առարկա, դետալ և այլն): Այս հաստոցը թույլ է տալիս աշակերտներին ձեռքբերել փորձ տարրական ճարտարագիտության և մոդելավորման ոլորտում, և կարողանալ ստանալ արտադրական պրոցեսում օգտագործվող իրեր և դետալներ։
«ՍԵՌՈԲ» ռոբոտաշինության ուսումնական և ավտոմատացման հավաքածու
Այս հավաքածուն հնարավորություն է տալիս՝
- սովորել և ուսուցանել ռոբոտաշինության հիմնական սկզբունքները,
- կատարել պրոցեսների ավտոմատացում,
- ծրագրավորել և լուծել տարբեր ինժեներական խնդիրներ,
- անցկացնել հանրապետական ու միջազգային մրցույթներ և մասնակցել միջազգային ռոբոտաշինության միջոցառումներին:
Այգեստան մինի համակարգիչներ
Այս մինի համակարգիչները հավաքվում են Հայաստանում, ծավալով փոքր են, կարող են միանալ համացանցին (LAN և WI-FI): Նրանք նախատեսված են Աղուէս, Կրիայ և այլ համակարգչային ծրագրավորման լեզուների ուսուցման համար:
Մինի համակարգիչները ծրագրավորելուց հետո կարող են հանդիսանալ նաև ռոբոտների ղեկավարման բլոկ:
Աղուէս
Աղուէս-ը գրաֆիկական և վիզուալ ծրագրավորման միջավայր և գործիք է, որի միջոցով երեխաները ստեղծում են խաղեր, անիմացիաներ, ինտերակտիվ արվեստ, ինչպես նաև համացանցում կիսվում են իրենց խաղերով ուրիշների հետ։ Աղուէս-ը Scratch ծրագրի ադապտացված միջավայրն է, որը մշակվել է Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտում։ Այն նպաստում է սովորողների ալգորիթմական մտածելակերպի զարգացմանը, ստեղծագործ մտքին և հեշտ յուրացվում է։ Ծրագիրը համալրված է տարբեր էլեկտրոնային սարքերի հետ աշխատող մոդուլներով, որը թույլ է տալիս սահուն անցում կատարել վիրտուալ ռոբոտներից իրականին։
Կրիայ
«Կրիայ» կրթական ծրագիրը Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի կողմից մշակված Logo կրթական ծրագրավորման միջավայրի հայաֆիկացված ադապտացիան է: Այն սովորեցնում է ճիշտ գրել հրամանները, հստակ պատկերացնել կոորդինատային համակարգերը: Հարմար գործիք է աշակերտներին մաթեմատիկայի, երկրաչափության և ծրագրավորման տարրական գիտելիքներ ուսուցանելու համար։ Խնդիրները, որոնք առաջադրվում են այս համակագում, պահանջում են երկրաչափության և հանրահաշվի գիտելիքներ, և խնդրի լուծմամբ պայմանավորված՝ աշակերտները սովորում են նաև տեսական մասը:
Կրիայի ամենակարևոր հատկությունն այն է, որ այն ունի հնարավորություն այլագրի հրամանները փոխակերպել նշագրման լեզվի(HTML), իսկ ստացված արդյունքը կետային կամ թափանցիկ պատկերի( SVG, PNG)։
Գործողությունների ծրագիր
Ծրագրի ընթացքը բաղկացած է 5 փուլերից`
I փուլ - Խմբակի վայրի և խմբակավարի ընտրություն
II փուլ - Խմբավարի վերապատրաստում (4 փուլով)
III փուլ - «Արմաթ» լաբորատորիայի տեղադրում
IV փուլ - Ծրագրի ներդրման ընթացքի վերահսկում (մոնիթորինգ) և խորհրդատվություն
V փուլ - Խմբակում ընդգրկված երեխաների մասնակցություն մրցույթներին, ցուցահանդեսներին և ճամբարներին
Խմբակի վայրի և խմբակավարի ընտրություն
Խմբակ ստեղծելու համար նախատեսվում է այցելել լաբորատորիայի տեղակայման ուսումնական հաստատություն (վայր), տեղում ծանոթանալ տեխնիկական հնարավորություններին, մարդկային ռեսուրսի պոտենցիալին, հանդիպել հաստատության ղեկավարի և խմբավարի թեկնածուների հետ: Այցելության արդյունքում կընտրվի լավագույն ուսուցիչ-խմբավար:
Խմբավարի վերապատրաստում (4 փուլով)
Նախատեսվող խմբակում բնականոն աշխատանքն ապահովելու համար անհրաժեշտ է վերապատրաստել ուսուցչին (խմբավարին): Վերապատրաստման և վարժանքի ընդհանուր տևողությունը կկազմի 4 փուլ, յուրաքանչյուր փուլը 4-5 օր տևողությամբ, ընդհանուր 6-7 ամսվա ժամանակահատվածի ընթացքում: Այդ ընթացքում ուսուցիչը կծանոթանա «Աղուէս», «Կրիայ» համակարգչային ծրագրավորման միջավայրերին, Ռոբոտ կոնստրուկտորի հետ աշխատելու հմտություններին, կտիրապետի եռաչափ մոդելավորմանը, եռաչափ տպիչի ու CNC շաղափային հաստոցի հետ աշխատելու ունակություններին:
«Արմաթ» լաբորատորիայի տեղադրում
Այս փուլում իրականացվում է լաբորատորիայի մեջ մտնող գույքի և սարքավորումների տեղադրում, կարգաբերում: «Արմաթ»-ում կարևորում ենք շրջված դասարանի գաղափարը և լաբորատորիայի դասավորվածությունը օգնում է խթանել թիմային աշխատանքն աշակերտների շրջանում։
«Արմաթ» լաբորատորիայի տեղադրման ընթացքում իրականացվում է դպրոցի երեխաներին ծրագրի ներկայացում և ծանոթացում լաբորատորիայի աշխատանքներին:
Այստեղ կարող եք տեսնել Արմաթ լաբորատորիայի տեղադրման և դասավորման հիմնական ձևաչափերը։
Ծրագրի ներդրման ընթացքի վերահսկում (մոնիթորինգ) և խորհրդատվություն
Ծրագրի շրջանակներում խմբակը ձևավորելուց հետո նախատեսվում է իրականացնել ծրագրի ներդրման ընթացքի վերահսկում (մոնիթորինգ), այցելությունների և տեղերում դիտարկումներ կատարելու միջոցով: Խմբակի աշխատանքների ընթացքում իրականացվում է մասնագիտական և կազմակերպչական խորհրդատվություն և օժանդակություն: Այն կրելու է շարունակական բնույթ:
Խմբակում ընդգրկված երեխաների մասնակցություն մրցույթներին, ցուցահանդեսներին և ճամբարներին
Ծրագրի շրջանակներում իրականացվում են մի շարք միջոցառումներ.
Մրցույթներ.
- «Դիջիկոդ» պատանեկան ծրագրավորման մրցույթ,
- «Գծին հետևող ռոբոտների» մրցույթ,
- «Իրեր գտնող, տեղափոխող և դասակարգող ռոբոտների» մրցույթ,
- «Ական փնտրող ռոբոտների» մրցույթ,
- «Լաբիրինթոսից դուրս եկող ռոբոտների» մրցույթ,
- Եռաչափ մոդելավորման մրցույթ,
- «Անօդաչու թռչող սարքերի» մրցույթ,
Ցուցահանդեսներ.
- «Դիջիթեք էքսպո» ցուցահանդես,
- Կրթական ցուցահանդեսներ, և այլն:
Ճամբարներ.
- «Արմաթ տեխնոլոգիական ճամբար» 10-17 տարեկանների համար,
- «Դիջիքեմպ նորարական գաղափարների ճամբար» 15-17 տարեկանների համար:
